Kokosbloesemsuiker, honing en agavesiroop: gezonde suikervervangers?

kokosbloesemsuiker, honing, agavesiroop

Gezonde suikervervangers; er is meer dan ooit behoefte aan. Want met de bewustwording van het feit dat we toegevoegde suikers beter kunnen vermijden, zijn we desperately op zoek naar wat dan wél onze zoetbehoefte kan stillen. 

Je hebt gehoord over allerlei hippe soorten suikers, zoals kokosbloesemsuiker en agavesiroop, en vraagt je mogelijk af of je dit dan beter kunt gebruiken. 

In dit artikel neem ik je mee langs de meest gebruikte ‘gezonde’ suikervervangers om je te informeren of ze echt zo gezond zijn als jou wordt doen geloven.  

Kokosbloesemsuiker

gezonde suikervervangers

Een populair alternatief voor tafelsuiker is kokosbloesemsuiker. Wellicht heb je dit bruine goedje dat lijkt op rietsuiker al wel eens zien staan in het gezondheidsschap in de supermarkt. Het wordt veel gebruikt als suikervervanger in gezonde baksels vanuit de overtuiging dat het gezonder is dan witte tafelsuiker, omdat het van een natuurlijke bron komt. Namelijk: de kokosplant. Het is echter nog steeds een bewerkte suiker, omdat het wordt onttrokken en vervolgens geconcentreerd uit het sap van de kokosplant.

De reden waarom het als gezonder wordt gelabeld is enerzijds omdat beweerd wordt dat kokosbloesemsuiker meer voedingsstoffen dan tafelsuiker bevat. Hier valt wat voor te zeggen, omdat er in het sap van de plant mineralen aanwezig zijn zoals ijzer, zink, calcium en kalium.

De andere reden waarom geclaimd wordt dat het gezonder zou zijn dan tafelsuiker, is vanwege een lagere glycemische index (GI). De glycemische index is een maatstaf die ontwikkeld is om aan te duiden met welke snelheid het product of ingrediënt de bloedsuikerspiegel laat stijgen.

Je moet dat zo zien: de GI van pure glucose is 100. De GI van tafelsuiker is ongeveer 65, omdat tafelsuiker uit 50% glucose en 50% fructose bestaat.  Van kokosbloesemsuiker wordt gezegd dat het een GI van 54 heeft (1). Een heel klein beetje lager dan de snelheid waarmee tafelsuiker de bloedsuikerspiegel laat stijgen.

Fructose

Echter zegt de GI van een bepaald product niet alles en is het niet de enige factor die bepaalt hoe gezond een alternatief van reguliere suiker is. In de wetenschap wordt steeds vaker de link gelegd tussen het ontstaan van obesitas en welvaartsziekten en de overdadige consumptie van fructose. Denk aan het in Amerika veelgebruikte High Fructose Corn Syrup, maar ook in Nederland bestaat er zoiets als glucose-fructosestroop. 

Fructose staat bekend als fruitsuiker en is in ‘normale hoeveelheden’ (zoals het in fruit voorkomt) niet schadelijk. Tegenwoordig wordt het echter vaak onttrokken en in grotere hoeveelheden gebruikt als zoetmiddel. Dan ontstaat er wel een probleem, namelijk dat het de gezondheid van je stofwisseling kan beschadigen (2). 

Hoe zit dat dan precies? Glucose wordt door iedere cel in het lichaam gebruikt en omgezet in brandstof. Fructose kan echter alleen door de lever gemetaboliseerd worden, en daar kan het in hele kleine hoeveelheden opgeslagen worden. Dit dient als reservebrandstof als er niet voldoende meer aanwezig is in het lichaam. Echter als je fructose in grote hoeveelheden consumeert uit bijvoorbeeld siropen of toevoegingen in producten (Herbalife bijvoorbeeld), raakt dit systeem overbelast en de opslag overvol. Het begint fructose om te zetten in vet, waardoor de triglyceridenwaarden in het bloed toe kunnen nemen. Ook kan dit lijden tot een ziekte genaamd Niet Alcoholische Leververvetting (NAFLD) (3).

Op korte termijn verhoogt het dus niet direct de bloedsuikerspiegel zoals glucose dat wel doet, maar op iets langere termijn draagt het juist bij aan een snellere weg naar insulineresistentie, overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 (4).

Tel daarbij op dat de lever ook heel veel andere functies vervult in het lichaam en bijvoorbeeld een belangrijke rol speelt in een goede hormoonhuishouding en het afbreken van schadelijke stoffen. Die taken kan het minder goed uitvoeren als het overbelast is door het verwerken van constante grote hoeveelheden fructose.

Nogmaals voor de duidelijkheid: dit gebeurt niet als je fruit gewoon in zijn originele vorm eet. 

Conclusie

Zo, je hebt je door het meest taaie stuk geworsteld! Fijn dat je er nog bent. De conclusie voor kokosbloesemsuiker luidt: het bevat nagenoeg dezelfde hoeveelheid glucose en fructose als tafelsuiker. Het zorgt nog steeds voor een stijging van de bloedsuikerspiegel, en is ook gewoon een vorm van toegevoegd suiker als je het gebruikt in baksels. 

Het enige voordeel is dat het iets of wat meer voedingsstoffen bevat, maar het effect op je gezondheid hiervan is minuscuul. Het gebruik van deze suiker moet mijns inziens dus in dezelfde mate beperkt worden als het gebruik van tafelsuiker.

Agavesiroop

gezonde suikervervangers

Een andere veelgebruikte siroop is agavesiroop. Ook dit goedje heeft veel populariteit verkregen, want: het komt van een plant, dus is het een natuurlijk product. Dan zal het wel gezond zijn toch?

Ik neem je graag even mee in waarom deze redenering veel te kort door de bocht is en waarom deze siroop misschien wel de siroop is die je nog het meest moet vermijden.

Zoals de naam ook al zegt gaat het om een siroop. Dat is het resultaat van een bewerkingsproces waarin het sap uit de agaveplant geperst wordt. De vloeistof die daaruit ontstaat heeft een hoog suikergehalte, maar ook gezonde fructanen. Echter, als je het sap vervolgens verwerkt tot een siroop, worden de fructanen in het bewerkingsproces afgebroken tot, daar hebben we hem weer, fructose (5)(6). Het resultaat is een bewerkte, zoete siroop die alle gezondheidsvoordelen verloren heeft en super hoog is in fructose.

Het cynische hierin is dat agavesiroop met name aangeprezen wordt als gezonde zoetmaker voor diabetici omdat het een lage GI zou hebben. Agavesiroop bevat namelijk weinig glucose, waardoor de bloedsuikerspiegel stabieler blijft. Alleen bestaat deze siroop voor ongeveer 85% uit fructose, wat misschien wel eens (in samenhang met andere factoren) een van de grootste veroorzakers van diabetes type 2 is!

Hierboven benoemde ik al waarom je fructose zo veel mogelijk wilt vermijden. Agavesiroop bestaat dus bijna volledig uit fructose. Het gebruik hiervan als zoetmaker moet in mijn opzicht daarom zo veel mogelijk vermeden worden.

Dadelstroop

gezonde suikervervangers

Ook een goedje waarvan je zou denken dat het natuurlijk en daarmee gezond is: dadelstroop. Dadelstroop wordt tegenwoordig veel gebruikt als zoetmaker voor bijvoorbeeld granola of mueslirepen. De reden hiervoor is simpel: dadels kennen we als fruit, en de associatie met dadelstroop is daarom dat het een natuurlijk ingrediënt is. Echter, zoals de naam ook al doet vermoeden, is het geen dadel meer maar is het suiker uit de oorspronkelijke dadels bewerkt tot een stroop.

Ga je dan kijken naar de GI-waarde van dadelstroop, dan is daar wat onduidelijkheid over. Dadels op zichzelf hebben een GI van ongeveer 45-50. Echter is dadel een fruit, en daarmee hoger in fructose, waardoor deels de lage GI verklaard kan worden. Voor mij persoonlijk dus niet voldoende om op basis daarvan te concluderen dat het gezond is. 

Ook dit product is een zoete toevoeging hoger in fructose. En ondanks dat een dadel meer voedingsstoffen bevat dan geraffineerde suiker, moet het in de vorm van een siroop als toegevoegde suiker beoordeeld worden. 

Ahornsiroop/maple syrup

gezonde suikervervangers

Een ander siroop waar je wellicht ook al wel eens van gehoord hebt, is ahornsiroop. Het staat ook wel bekend als maple syrup en het bevat de suiker die zich bevindt in esdoornbomen. Vooral in Canada wordt dit veel gewonnen, en er wordt beweerd dat ook deze siroop gezonde voordelen zou hebben.

Nu ben ik sowieso altijd al wel wat terughoudend als iets gezondheids-‘voordelen’ heeft. In het geval van ahornsiroop wordt dan gerefereerd naar de aanwezige mineralen. Het klopt inderdaad dat ahornsiroop over kleine beetjes calcium, kalium en ijzer beschikt en in iets grotere hoeveelheden ook zink en mangaan bevat.

Ook hiervoor geldt wel weer: het is voornamelijk een zoetmaker, en 100 g ahornsiroop bestaat voor   ongeveer 67 g uit suiker. Dit is dus nog altijd het grootste bestanddeel. De aanwezige mineralen zijn dus vooral bijvangst, en die haal je wat mij betreft liever uit veel gezondere bronnen, namelijk groenten, fruit en noten.

Daarbij verhoogt ahornsiroop ook de bloedsuikerspiegel en heeft het in die zin geen andere effecten dan dat suiker heeft. Ja het bevat wat extra mineralen, maar nogmaals: een zoetmaker blijft een zoetmaker die dezelfde effecten als toegevoegde suiker in het lichaam heeft.

Honing

gezonde suikervervangers

Tot slot wil ik ook honing nog even meenemen in dit rijtje. Over het algemeen heerst toch wel de consensus dat honing een gezond alternatief is in bijvoorbeeld een warme drank zoals thee. Kijkend naar wat honing exact is, bestaat het voor 82% uit suiker. Dat betekent dat 100 g honing 82 g suiker bevat. Honing heeft daarbij ook een GI van ongeveer 61, waarbij tafelsuiker een GI van 65 heeft. Dat betekent dat het de bloedsuikerspiegel met nagenoeg dezelfde snelheid verhoogt als gewoon wit tafelsuiker dat doet.

Hierbij geldt eigenlijk weer wat hierboven ook al gezegd is. Los van het feit dat honing een natuurlijk ingrediënt is, een aantal positieve effecten kan hebben op de gezondheid en zelfs een antioxiderende werking kan stimuleren, blijft het in de basis een suiker.

Daarmee bedoel ik vooral dat het vervangen van suiker door honing geen oplossing biedt als je voornemens bent om minder suiker te eten. Honing in je thee heeft hetzelfde effect als een schepje suiker toevoegen, en het is vooral het drinken van thee zónder suiker dat in mijn opzicht de echte gezondheidsvoordelen biedt. Namelijk: minder bloedsuikerspiegelpieken en -dalen, minder ontstekingen in het lichaam, minder vermoeidheid, een minder opgeblazen buik en stabielere emoties en hormoonlevels. 

Dus: zijn suikervervangers gezond?

Suiker, in welke vorm, variant of samenstelling dan ook, heeft een negatief effect op je gezondheid, en suikervervangers zijn daar dus geen oplossing voor. Ook suikervervangers zijn namelijk allemaal geconcentreerde, bewerkte fabricaten van een origineel product. Wanneer uit zijn originele vorm onttrokken en toegevoegd aan een ander geheel, zoals bijvoorbeeld een baksel, vervult het eveneens de rol van toegevoegd suiker. Simpelweg omdat het letterlijk toegevoegd wordt aan iets anders om het zoeter te maken. 

Ja, sommige varianten bevatten iets of wat aan voedingsstoffen en mineralen, waarbij dit in geraffineerde suiker volledig ontbreekt. Echter, vanwege de hoge fructoseverhouding van bepaalde suikervervangers, dragen deze eigenlijk enkel meer bij aan het veroorzaken van het probleem. Suikervervangers zijn dus geen gezond alternatief.

Wat is dan wel de oplossing? Ontzoeten. We mogen terug naar het aanleren van een voedingspatroon dat uit zo veel mogelijk onbewerkte en ongezoete producten bestaat, omdat dat pas écht onze gezondheid en ook onze smaakpapillen verbetert! Hierdoor ga je alle heerlijke zoete, onbewerkte producten die de natuur ons biedt vanzelf veel meer waarderen, wat de behoefte aan extra zoetmakers wegneemt. Dat is de meest duurzame en gezonde oplossing voor suikervervangers.

Heb jij de hele dag door trek in zoet? Download hier mijn gratis e-book ‘Stop de Suikercravings’ met de 3 stappen om van je suikerverslaving af te komen.

stop de suiker cravings ebook

Download hier mijn gratis e-book met de 3 stappen om van je suikerverslaving af te komen: