Ben jij suikerverslaafd?

suikerverslaafd

Een suikerverslaving, het is me het onderwerp wel! Waar de één volmondig ja-knikt als ik de term laat vallen, beroept een ander zich op de wetenschappelijke feiten en zegt dat we niet zo’n punt van suiker moeten maken.

Een suikerverslaving dus, kunnen we daar van spreken?

Bestaat een suikerverslaving?

Bij deze waarschuw ik je op voorhand alvast: dit wordt niet het standaard wat-is-een-verslaving-precies-artikel.

Het hele internet staat hier namelijk al vol mee, waarbij alinea’s lang uitgeweid wordt over de details van een verslaving.

Ik heb besloten om het anders aan te vliegen, en de focus te leggen op waarom je je wel of geen zorgen moet maken ten aanzien van de hoeveelheid suiker die jij eet.

Die hoeveelheid suiker die jij dagelijks consumeert, dat doet namelijk wat met je. Ongeacht of je het daarmee wel of geen verslaving kunt noemen.

Daarom val ik in de intro van dit artikel maar meteen alvast even met de deur in huis:

Bestaat een suikerverslaving binnen de kaders van wat een verslaving omvat? Nee.

Zo. Hebben we dat maar alvast gehad, en kan ik nu door met waarom dit artikel des te interessanter is.

Een suikerverslaving

Ben je heel erg geïnteresseerd in een uitgebreide toelichting over suiker in relatie tot de definitie van een verslaving? Dan verwijs ik je graag naar dit artikel en dit artikel voor een uitgebreide toelichting en onderbouwing.

Want als er niet zoiets bestaat als een suikerverslaving, waarom vertonen we dan toch ‘bijzonder’ gedrag in relatie tot suiker?

Gedrag in relatie tot suiker

Zoals hierboven genoemd vind ik dat we ‘bijzonder’ gedrag vertonen in relatie tot suiker. Daar zoom ik graag wat beter op in. Als jij jezelf namelijk herkent in de term ‘zoetekauw’, en als jij je eerder mogelijk wel aangetrokken hebt gevoeld tot de term suikerverslaving, dan herken jij mogelijk ook dit:

Cognitieve dissonantie

Om vervolgens bij het eerste hapje zoetigheid de ontspanning over je heen te voelen komen.

Om je dááropvolgend weer schuldig te voelen dat je toch weer voor de bijl bent gegaan. Of het voor jezelf goed te praten.  ‘‘Want vandaag was echt…’’

Je brein houdt namelijk niet van cognitieve dissonantie. Oftewel: anders handelen dan je eigen overtuiging. In dit geval: toch suikers eten ondanks dat je wéét dat je het niet zou moeten doen en je daar je redenen voor hebt. Om dat onbehaaglijke gevoel ten aanzien van jezelf weg te nemen, past je brein de overtuiging aan door met redenen te komen om het goed te praten.

‘‘Ach joh, het valt toch ook allemaal wel mee.’’
‘‘Zo slecht zie ik er toch ook niet uit.’’
‘‘Je moet toch ook nog wel kunnen genieten?’’

Als je op dit punt mijn gratis e-book al gelezen hebt of mijn podcast aflevering #1 geluisterd hebt, dan weet je ook dat dit voor mij geen vreemde dingen zijn.

Sterker nog, ik was tot een paar jaar geleden diegene die dit gedrag ook vertoonde. Wat ik daarmee tegelijkertijd óók wist en voelde: ik ben afhankelijk van die suikers.

Precies om bovenstaande redenen is het zo interessant om te kijken naar wat suikers dan daadwerkelijk met ons doen. Waarom vertonen we dit soort gedrag in relatie tot suiker?

Suiker cravings wetenschappelijk onderbouwd

Laten we het in het vervolg de term suiker cravings gebruiken, aangezien suikerverslaving dus niet helemaal opgaat. Onder suiker cravings versta ik: de intense en sterke behoefte naar het eten van zoetigheid. Dat komt door de volgende redenen:

1. Bloedsuikerspiegelpieken en -dalen veroorzaken een sterke zoetbehoefte (1,2)

Een hoge consumptie van (toegevoegde) suikers veroorzaken een sterke stijging van je bloedsuikerspiegel. Die moet vervolgens geremd en naar beneden gebracht worden, waardoor de afgifte van het hormoon insuline plaatsvindt.

suikerverslaving

Insuline zorgt ervoor dat de hoeveelheid suiker (ofwel glucose) uit de bloedbaan gehaald wordt, waarmee je bloedsuikerspiegel dus daalt. Met het stijgen, maar vervolgens vooral het dalen van die bloedsuikerspiegel, dalen ook je energielevels. Je komt in een dip terecht. En het signaal dat je lijf afgeeft is: wij hebben energie nodig!

Die energie wordt in verband gebracht met suiker. Want suikers geven snelle energie. Het lijf geeft jou de behoefte naar zoet, zodat jij aangezet wordt tot het eten van nieuwe suikers die je energielevels weer opkrikken (1,2).

Hiermee raak je dus in een oneindige vicieuze cirkel of zoals hierboven weergegeven, een achtbaan van pieken en dalen.

2. Suiker geeft een dopaminereactie in het brein

Door het eten van producten met (veel) toegevoegde suikers worden je dopamine receptoren getriggerd. Dopamine is een stofje dat vrijgegeven wordt in de hersenen waardoor jij sterke gevoelens van beloning en ‘pleasure’ ervaart.

Dit is een korte en intensieve sensatie, die een sterk gevoel van geluk teweeg kan brengen. Vanzelfsprekend dat je daar blij van wordt en je dus geprikkeld wordt om die beleving opnieuw te creëren (3).

3. Suikers maken je hongerig

Suikers hebben invloed op de afgifte van het hormoon ghreline. Ook wel bekend als het hormoon dat verantwoordelijk is voor onze hongergevoelens. Het houdt daarmee niet alleen gevoelens van honger in stand, of zorgt dat deze snel weer ontstaan, ook kan het leiden tot een algehele disbalans tussen honger en verzadiging (4). 

Dat wil zeggen dat verzadiging, zelfs als je feitelijk gezien voldoende gegeten zou hebben, uitblijft en je een drang naar eten behoudt. Dit is vervolgens weer een oorzaak van de drang naar meer suiker die ontstaat.

4. Stress

Deze is tweeledig. Enerzijds kan het eten van veel suikerrijke producten leiden tot verhoogde cortisollevels in het lichaam. Suikers veroorzaken laaggradige ontstekingen én de afgifte van insuline verhoogt je cortisollevels. Die verhoogde cortisollevels leiden weer tot het eten van meer suikerrijke producten (5). Dit is te verklaren doordat cortisol een stresshormoon is dat er vooral voor moet zorgen dat jij kan overleven. Overleven kun je alleen als je over voldoende brandstof, oftewel glucose, beschikt. Daarvoor kan het jouw drang naar zoet versterken.

Tel daarbij op dat we in een wereld leven waarin we bijna permanent te hoge stresslevels hebben, en je kunt de optelsom wel maken. We craven zoetigheid als nooit tevoren.

Een vicieuze cirkel

Oftewel… Veel suikers eten wakkeren de drang naar méér suikers eten aan. It’s a fact. En weet je wat dan wel weer grappig is… één van de aspecten van de beschrijving van een verslaving is:

‘‘Aanhoudend gebruik van het middel ondanks de negatieve effecten.’’

Want je wéét wel dat suikers je niet veel goed doen, en je ervaart ook elke keer weer die teleurstelling in jezelf… maar toch doe je het. Best gek hè?

suikerverslaving

De negatieve effecten van suiker

En dus niet alleen die teleurstelling geeft je steeds weer dat nare gevoel. Ook heeft een hoge suikerconsumptie wetenschappelijk bewezen nadelen voor jouw lijf.

Onze bloedsuikerspiegel staat aan de basis van onze metabole gezondheid. En die term ga je in de toekomst nog heel veel horen. Het is namelijk het gebrek aan een goede metabole gezondheid waardoor we tegenwoordig met steeds meer welvaartsziekten te kampen hebben.

Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes type II, kanker en Alzheimer. Allemaal als gevolg van stress, in combinatie met chronisch instabiele bloedsuikerspiegels, verhoogde insulinelevels en daarmee gepaard gaand: overeten. Met name van suikers.

Naast het ontwikkelen van welvaartsziekten hebben suikers ook in een veel vroeger stadium al veel merkbare effecten op jouw lijf. Denk aan:

Allemaal als gevolg van die instabiele bloedsuikerspiegels. Het gevolg: jouw afhankelijkheid van suikers wordt enkel groter en groter.

Keer het tij: doe de test!

Wat betreft die term suikerverslaving: fine. Het mag dan dus officieel geen verslaving heten, ik denk dat dit artikel wel duidelijk maakt dat we meer en meer afhankelijk zijn van suikers. Het gedrag dat we vervolgens vertonen om in die behoefte van suikers te kunnen voorzien, dat is toch behoorlijk obsessief te noemen. Waarbij velen de term zelf ook gebruiken om hun eigen gedrag rondom suiker te omschrijven. 

Samengevat: we mogen de term officieel niet gebruiken als het gaat om suiker, maar voor het gemak en de erkenning van het soort gedrag doe ik het nu toch :).

Ben jij nu stiekem wel benieuwd hoe jij ervoor staat? Doe dan hier de gratis test en check hoe suikerverslaafd jij bent!